La lingüistica occitana que pateish d'ua malautia cronica: l'obsession deus "francismes". Aquera malautia qu'ei tad ac díser atau congentau a la lingüistica occitana puishque remonta a Alibèrt.

Qu'entenem sovent: "Qu'ei un francisme", e que sufeish tà har espudir un mot. Que sia un mot entrat dens la lenga despuish hèra e perfèitament adaptat a la fonetica de la lenga nosta e deu dialècte on s'emplega; qu'apòrte ua nuança qui lo mot occitan natre n'a pas; qu'aja lo shuc de la lenga viva tau com s'enten (enqüèra!) de là'n la lenga ei ua lenga de comunicacion correnta; aquò rai: "Qu'ei un francisme", pecat capitau, subergrana vergonha.

Que disen qu'ua lenga en ua situacion tan dificila com la nosta ne's pòt pas perméter de desbrombar los sons mots. Qu'ac voi! Mes on ei l'esfòrç collectiu peu quau los qui s'enquehereishen d'escríver en occitan e recuperarén tots los vielhs mots qui lo desbromb s'a arrecaptat?

La lenga de Bodon, o la de Nariòo, qu'ei de fèit ua lenga purgada de francismes, mes que s'i tròban a tot pip-pap expressions e torns tipicament occitans. S'ei entà anar de cap tad aqueth tipe de lenga, entà ensajar en tot cas, que soi d'acòrd! Mes çò qui's passa en realitat, qu'ei que hèra de chivalèrs de la crotzada contra los "francismes" que creden qu'an complit la mission lor un còp aquestes espudits. Com se ne calè pas estudiar la lenga dens los escriuts d'un còp èra, de quan un sarròt de mots qui an despareishut au dia de ei s'emplegavan enqüèra (Camelat que denonciava dejà "la pegueria franchimanda"!).

Shens aqueth esfòrç d'apregoniment constant de la coneishença de l'occitan, lo resultat non pòt estar qu'un nhirgo de dus o tres mila mots dont la compreneson, sovent, n'exigeish pas un estudi prealable de la lenga nosta.

Un praubèr lingüistic plan triste, aquò qu'avem, e de las parts de monde qui hèn deus ufanós, enqüèra, per'mor qu'an eliminat los "francismes" (en realitat, qu'an eliminat los francismes lexicaus, e que continuan d'arrevirar (mau) en occitan la lor pensada francesa.

La purificacion lingüistica qu'ei non solament ua error au par de la riquessa qui son pro de francismes entà la lenga d'Òc, mes qu'ei tanben l'alibi deu pacantèr lingüistic d'un movement qui s'encapborreish a non pas compréner que la coneishença de l'occitan ne's reduseish pas a la de dus o tres mila mots.

Commentaires (4)

gat-esquirò le 13/01/2009

 adishatz,



Que compreni eths que assajan d'espudir eths francismes. Que cau parlar eth mes beroi occitan possible.

Aquo n'empacha pas de melhorar-se tanben entà eths torns de frasa tipicament occitan. 

Qu'ei entenut aqueste maitin sus Radio Pais, un ome que "parlava gascon" en tot transformar cada mots françes dab era finala gascona : que compreni eths "purificators"...



Mes, si volem seguir a parlar dab eths vielhs que cau emplegar mantuas francismes. Entà jo n'ei pas un problema. Quan parli dab eths vesins qu'asagi de parlar com eths. Quan sòi ath talher de gascon de Parlem qu'apreni eth mot gascon.

Pèir Morà le 15/01/2009

 L'espudiment deus francismes : malautia vergonhosa de l'occitanisme.

Que vau har quauquas refleccions, qu'an pas arren de tecnic, mès la lingüistica, e serè ua tecnica, alavetz que la lenga n'es la mestior. Quan n'i damorarà que qüate peluts sabentasses per e'ns díser com escríver, com parlar lo gascon, n'i aurà mès digun peus contrariar. A! coma seràn urós aqueths cagalans!

Qu'èi avut lo gran gai de costejar los nòstes davancèrs : Girard, Manciet, de Bastard, Lapassada...e d'auts...

Cò de comun qu'avèn : coneishença de la lenga, -e n'arrecastavan pas digun jamès d'èster mensh sabent qu'eths-. Que practicavan ua tolerància extraordinària, e ua umanitat calorosa, vertaderaments occitana.

E auei qu'èm davant ua situacion tot lo contra : èrnha, intolerància ajatolèsca, pretencion de tot saber, tot conéisher. Qu'i a de que ce n'arríder, de tan de bestiesa.

Que'm sui esluenhat d'aqueth mond, e aquò m'a hèra apatzat!!!

diaperdia le 15/01/2009

 Pèir, ne te n'anes pas tròp luenh totun :) Lo país qu'a besonh de totas las hemnas e tots los òmis de bona volontat.

Joan Peiroton le 22/02/2009

 Lo mot flor non seré pas un dangerós occitanisme que caleré remplaçar a tot hòrt per lo nòste beròi eslor o hlor?  A la lista de medecin, atge, blu, paja eca non i caleré pas ajustar flor, flamenc etc? Bon, que peguegi, plan segur. Me pensavi qu'aquest blòg èra definitivament barrat. Que'm hè gòi de m'èster enganat. Mès qu'èi vergonha d'aver deishat passar tant de temps!!!

Ecrire un commentaire

Articles Discussion . Blogs Discussion

DERNIERS ARTICLES :
Enquèstas lingüisticas boharòcas
La darrèra enquista lingüistica, la qui estó comanditada per l'ÒPLO, qu'ei parescuda: https://www.ofici-occitan.eu/fr/restitution-des-resultats-de-lenquete-sociolinguisti
Çò qui avem a apréner deu sarde
Aquestes torns, que m'interèssi au sarde; d'aulhors, los legedors d'aqueste blòg que's son poduts avisar que l'èi citat dus còps recentament, dens l'article suus francism
Lo gascon n'ei pas ua lenga "bascolatina"
Non i a guaire, La République des Pyrénées que reportava un escambi mordent enter Joan Salas-Lostau e Gilabèrt Nariòo, a prepaus de la lenga nosta. Joan Salas-Lostau qu'a
Francismes e francismes
Qu'ei un debat qui's hasó aulhors, quasi ua controvèrsia: e i a francismes qui poscam adméter ? Ne parli pas deus francismes hèits espontanèament peus qui n'an pas enqüèr
Per Aulouroû y Biarn - Yan de Sègues
N'ei pas tot dia qui legi un libe editat per l'IBG. Qu'an hèit quauques reedicions d'òbras de felibres de l'Escòla Gaston Febus qui se n'ac valen: Esprabes d'amou, de Jul

DECOUVRIR D'AUTRES BLOGS : www.artvitrailmenard.fr
apac vendee
simplementmimilgr
moimyself
leblogdenicolette
marie-fb
lemondevirtueldesandy
lepetitmondedemartine

Annuaire de blogs
Aide Centerblog
Signaler un abus