Per'mor de quauques pècas trobadas dens escriuts recents que crei necessari de brombar ací las règlas segon las quaus los pronoms personaus complements e's plaçan dens la frasa gascona.

Ua precision abans d'anar mei endavant: aqueste article, com tots los on devisi de gramatica, ne pertòca pas au gascon sancer. Que m'ac hasè observar Dàvid Escarpit non i a guaire, a prepaus d'un article deu men blòg qui avè lejut: "Qu'as desbrombat lo nòrd-gascon". N'ei pas nat desbromb; ne pretendi pas conéisher lo nòrd-gascon com eth, de bèra pausa, n'èi pas qu'ideas fragmentàrias, tanben, suu gascon de tota la partida orientau deu domeni (Gasconha tolosana, Comenge, Coserans, èst deu Gers). Los mens articles que pertòcan au gascon parlat en Bearn e aus parçans vesins, en çò qui apèran a bèths còps los País de l'Ador.

Aquera precision hèita, parlem drin de la plaça deu pronom personau en gascon. Quan lo vèrbe ei conjugat, lo pronom personau complement que's plaça enter l'enonciatiu e lo vèrbe:

Que m'apèra.

Que los veses.

Que i a ua excepcion, quan lo vèrbe ei a l'imperatiu, n'emplegam pas l'enonciatiu e lo pronom personau que's plaça darrèr lo vèrbe:

Apèra'm.

Vetz-los.

Dinc ací, qu'ei clar entà tot lo monde.E quan lo vèrbe ei a l'infinitiu? Qu'ei en aqueste cas que i a sovent pècas de hèitas. Eh donc, la règla qu'ei la seguenta: dab un vèrbe a l'infinitiu, se i a ua preposicion davant lo vèrbe, lo pronom personau complement que s'i pòt estacar (qu'ei lo cas mei corrent), o plaçà's a la fin; se ne i a pas nada preposicion davant lo vèrbe, que's plaça darrèr lo vèrbe.

Quauques exemplesdab ua proposicion davant lo vèrbe:

N'avè pas enveja de's lhevar de d'òra. (mei corrent)

N'avè pas enveja de lhevà's de d'òra. (possible tanben)

N'èra pas acostumat a'u parlar. (mei corrent)

N'èra pas acostumat a parlà'u. (possible tanben)

e shens proposicion davant lo vèrbe:

Anar-se'n qu'èra la solucion mei sàvia.

Vede'u, que m'auré agradat, mes que deví partir.

Que serí volut estar a la hèsta e encontrar-la.

(e n'ei pas ua preposicion, mes ua conjoncion de coordinacion)

Qu'espèri véder-t'i.

(espèri, de segur, n'ei pas ua preposicion)

Que son donc barbarismes a evitar las construccions seguentas:

Se n'anar qu'èra la solucion mei sàvia.

Que serí volut estar a la hèsta e l'encontrar.

Qu'espèri t'i véder.

(Per contra, que s'i poderà, com sovent, inserir un de, possible per'mor qu'esperar n'ei pas un vèrbe semiauxiliar com voler, poder, saber, anar, viéner, deishar...)

Qu'espèri de t'i véder. Atau, qu'ei perfèitament corrècte.

Qu'èi mentavut los vèrbes semiauxiliars; que son tostemps seguits dirèctament de l'infinitiu; aquiu, n'ei pas possible de hicar ua preposicion enter lo vèrbe conjugat e l'infinitiu:

Qu'anè explicar la leçon au hilh deus vesins.

En ua frasa de 'queras (vèrbe semiauxiliar conjugat + infinitiu), lo pronom personau complement que's pòt plaçar enter l'enonciatiu e lo vèrbe semiauxiliar conjugat, o darrèr l'infinitiu:

Que't voi véser doman matin a sèt òras. (mei corrent)

Que voi vese't doman matin a sèt òras. (possible tanben)

Ací tanben, que i a un cas particular a l'imperatiu; qu'ei lo sol cas (vèrbe semiauxiliar a l'imperatiu) on lo pronom personau complement e poderà estar davant l'infinitiu au quau e s'aplica:

Ça-i me véder. (mei corrent)

Ça-i vede'm. (mei reale)

Vèn lo véder. (mei corrent)

Vèn vede'u. (mei reale)